Language
Your Cart
GLP-1 reseptör agonistleri —yani GLP-1 ilaçları— başta tip 2 diyabet olmak üzere son yıllarda obezite ve kilo kontrolü alanında da etkin biçimde kullanılmaya başlandı. Ancak bu ilaçların popülerleşmesiyle beraber bazı dikkat edilmesi gereken yan etkiler de gündeme geldi. İşte hem tıbbi hem kozmetik etkilerini kapsayan kapsamlı bir değerlendirme.
GLP-1 İlaçları Nedir ve Nasıl Çalışırlar?
GLP-1 (glucagon-like peptide-1) reseptör agonistleri, vücudun doğal salgıladığı GLP-1 hormonunu taklit eden sentetik bileşiklerdir. Çalışma biçimleri üç temel mekanizmaya dayanır:
Hangi İlaçlar Mevcut?
Harvard Health’in derlediği listeye göre, GLP-1 agonistleri arasında yaygın olarak kullanılan bazı marka ve jenerik adlar şu şekildedir:
|
GLP-1 ilaçları |
||
|
Etken Madde (Jenerik Adı) |
Marka ismi |
Onaylı kullanım alanı |
|
Semaglutid (enjeksiyon) |
Ozempic |
Tip 2 Diyabet |
|
Semaglutid (enjeksiyon) |
Wegovy |
Kilo kaybı |
|
Semaglutid (tablet) |
Rybelsus |
Tip 2 Diyabet |
|
Liraglutid |
Victoza |
Tip 2 Diyabet |
|
Liraglutid |
Saxenda |
Kilo kaybı |
|
Tirzepatid |
Mounjaro |
Tip 2 Diyabet |
|
Tirzepatid |
Zepbound |
Kilo kaybı |
|
Dulaglutid |
Trulicity |
Tip 2 Diyabet |
|
Ekzenatid (Exenatide) |
Byetta |
Tip 2 Diyabet |
|
Ekzenatid uzatılmış salım |
Bydureon |
Tip 2 Diyabet |
Bu etkiler, hem diyabet yönetiminde hem de kilo kontrolünde önemli rol oynar.
Bu ilaçların hangi amaca yönelik kullanılacağı; dozu, uygulama yolu ve ek faydalara bağlı olarak değişir.
“Ozempic Yüzü” Nedir?
Medikal literatürde tanımı olmayan ama sosyal medyada sıkça rastlanan “Ozempic yüzü”, hızlı kilo kaybına bağlı gelişen yüz estetiği değişikliklerini tanımlayan bir terimdir:
Bu değişiklikler, ilaç tarafından doğrudan tetiklenmez. Temel olarak hızlı kilo kaybına bağlı yüz altı yağ kaybı ve cilt elastikiyetinin azalması sonucu ortaya çıkar. Özellikle yaşlı bireylerde ve hızlı kilo verenlerde daha sık görülür.
Yüzdeki bu estetik değişikliklerin önüne geçebilmek için; kilo kaybının yavaş ve kontrollü yapılması, bol sıvı ve protein tüketimi, direnç (ağırlık) egzersizleri önerilir.
Yaygın Yan Etkiler: Sindirim Sistemi Üzerinde
GLP-1 ilaçlarının en sık bildirilen yan etkileri sindirim sistemiyle ilgilidir:
Bu etkiler genelde hafiftir ve tedavinin başlangıcında, doz kademeli artırıldıkça azalma eğilimi gösterir. Yönetim stratejileri arasında; porsiyon kontrolü, yavaş yeme, bol sıvı tüketimi, sindirimi zor yağlı veya ağır yemeklerden kaçınma yer alır.
Daha Nadir & Ciddi Yan Etkiler
GLP-1 agonistleri bazı ciddi fakat nadir görülen komplikasyonlara da yol açabilir:
Bu tür belirtiler (şiddetli karın ağrısı, sarılık, gaz çıkaramama vb.) durumlarında acilen tıbbi yardım alınmalıdır.
Ayrıca, bazı GLP-1 agonistlerinde (örneğin semaglutide ve liraglutide) tiroid C hücre tümörleri riski nedeniyle özellikle medüller tiroid kanseri veya MEN2 öyküsü olan bireylerde kullanım kontrendikedir.
Gözle ilgili nadir bir etki olarak, GLP-1 kullanıcılarında neovasküler yaşa bağlı makula dejenerasyonu (nAMD) gibi bir durumun az da olsa daha fazla görüldüğü bildirilmiştir.
Özet Tablosu
|
Etki Türü |
Detaylar |
|---|---|
|
İstenmeyen Görünüm (Ozempic Yüzü) |
Hızlı yüz yağ kaybı, elastikiyet azalması, çökük görünüm |
|
Yaygın Sindirim Şikayetleri |
Bulantı, kusma, ishal, kabızlık, karın ağrısı |
|
Ciddi Tıbbi Etkiler |
Pankreatit, gastroparezi, bağırsak tıkanıklığı, safra taşı |
|
Kanser Riski |
Tiroid C hücre tümörleri, özellikle riskli bireylerde dikkat |
|
Göz Sağlığı |
nAMD artışı (hafif derecede) |
Sonuç: Bilinçli Kullanım ve Kişiye Özel Yaklaşım Önemli
GLP-1 agonistleri, diyabet kontrolü ve kilo yönetiminde büyük faydalar sunar. Ancak “Ozempic yüzü” gibi estetik etkilerle birlikte, bazı sindirim ve nadir ciddi sağlık sorunları riski de içerir. Bu nedenle:
Bu ilaçlar bir araçtır; sağlıklı beslenme, düzenli egzersiz ve yaşam tarzı değişiklikleriyle desteklendiğinde, güvenli ve etkili sonuçlar elde edilebilir.
Contact Us
